ورم ملتحمه چشم
مقدمه
ورم ملتحمه یا التهاب ملتحمه که اغلب به آن “چشم صورتی” نیز گفته می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات چشمی است که می تواند افراد در هر سنی را درگیر کند. ملتحمه، غشای نازک و شفافی است که سطح داخلی پلک‌ها و بخش سفید چشم (صلبیه) را می‌پوشاند و وظایف مهمی از جمله حفظ رطوبت چشم و جلوگیری از ورود عوامل خارجی را بر عهده دارد. التهاب این غشاء می‌تواند با علائم مختلفی از جمله قرمزی، سوزش، خارش و اشک ریزش چشم خود را نشان دهد. در این مقاله جامع، به بررسی ابعاد مختلف ورم ملتحمه چشم پرداخته شده است. با ما همراه باشید.
ورم ملتحمه چشم چیست و چرا رخ می‌دهد؟
ملتحمه به عنوان یک لایه محافظتی، نقش حیاتی در سلامت چشم ایفا می‌کند. این غشاء با تولید اشک به مرطوب نگه داشتن سطح چشم کمک نموده و با جلوگیری از ورود ذرات خارجی، میکروب‌ها و سایر عوامل آسیب‌زا، از چشم محافظت می‌کند. ورم ملتحمه زمانی اتفاق می‌افتد که این غشاء ملتهب و تحریک شود. دلایل مختلفی می‌توانند منجر به التهاب ملتحمه شوند؛ از جمله عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آلرژی‌ها و عوامل تحریک‌کننده محیطی.
انواع ورم ملتحمه، از ویروسی تا آلرژیک
ورم ملتحمه بر اساس علت ایجاد آن به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- ورم ملتحمه ویروسی: این نوع ورم بسیار مسری است و معمولا با علائمی مانند قرمزی چشم، اشک ریزش، سوزش و خارش خفیف همراه است. ورم ملتحمه ویروسی اغلب با سرماخوردگی یا سایر عفونت‌های تنفسی همراه است و معمولا بدون نیاز به درمان خاصی طی چند روز تا دو هفته بهبود می‌یابد. ویروس‌هایی مانند آدنوویروس‌ها، هرپس ویروس‌ها و ویروس مولوسکوم کنتاژیوزوم می‌توانند عامل این نوع ورم باشند.
- ورم ملتحمه باکتریایی: این نوع ورم نیز مسری بوده و با علائمی مانند قرمزی شدید چشم، ترشحات غلیظ زرد یا سبز، چسبندگی پلک‌ها به خصوص هنگام بیدار شدن از خواب و احساس وجود جسم خارجی در چشم همراه است. ورم ملتحمه باکتریایی معمولا با قطره یا پماد آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. باکتری‌هایی مانند استافیلوکوک‌ها، استرپتوکوک‌ها و کلامیدیا می‌توانند عامل این نوع ورم باشند.
- ورم ملتحمه آلرژیک: این نوع ورم مسری نیست و در اثر واکنش چشم به مواد آلرژی‌زا مانند گرده گیاهان، گرد و غبار، شوره حیوانات یا برخی داروها ایجاد می‌شود. علائم آن شامل خارش شدید چشم، اشک ریزش، قرمزی و تورم پلک‌ها هستند. ورم ملتحمه آلرژیک معمولا با قطره‌های چشمی ضد آلرژی و در موارد شدیدتر با داروهای خوراکی درمان می‌شود.
علائم ورم ملتحمه چشم چیست؟
علائم ورم ملتحمه بسته به نوع آن متفاوت هستند، اما برخی از علائم شایع آن عبارتند از:
- قرمزی چشم (به همین دلیل به آن “چشم صورتی” نیز گفته می‌شود)
- سوزش و خارش چشم
- اشک ریزش بیش از حد
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- ترشحات چرکی یا مخاطی از چشم (در نوع باکتریایی)
- چسبندگی پلک‌ها به خصوص صبح‌ها (در نوع باکتریایی)
- تاری دید خفیف
- حساسیت به نور
علل ورم ملتحمه چشم چیست؟
ورم ملتحمه می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
- عفونت‌های ویروسی
- عفونت‌های باکتریایی
- آلرژی‌ها
- عوامل تحریک‌کننده محیطی (مانند دود، آلودگی هوا، مواد شیمیایی و لنزهای تماسی)
- خشکی چشم
- برخی بیماری‌های خودایمنی
راه تشخیص ورم ملتحمه چشم چیست؟
تشخیص ورم ملتحمه معمولا با بررسی علائم و معاینه چشم توسط پزشک انجام می‌شود. چشم پزشک با بررسی دقیق چشم و پرسیدن سوالاتی در مورد علائم و سابقه پزشکی شما، می‌تواند نوع ورم ملتحمه را تشخیص داده و بهترین روش درمان را برای شما تعیین کند. در برخی موارد، ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق‌تر، نمونه‌ای از ترشحات چشم را برای کشت و بررسی نوع میکروب یا ویروس عامل عفونت به آزمایشگاه بفرستد.
روش درمان ورم ملتحمه چشم چیست؟
درمان ورم ملتحمه بسته به نوع و علت آن متفاوت است:
- ورم ملتحمه ویروسی: معمولا نیاز به درمان خاصی ندارد و طی چند روز تا دو هفته بهبود می‌یابد. استراحت، کمپرس سرد و استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی می‌توانند به تسکین علائم کمک کنند.
- ورم ملتحمه باکتریایی: با قطره یا پماد آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. دوره درمان باید کامل شود تا از بازگشت عفونت جلوگیری گردد.
- ورم ملتحمه آلرژیک: با قطره‌های چشمی ضد آلرژی و در موارد شدیدتر با داروهای خوراکی مانند آنتی‌هیستامین‌ها درمان می‌شود.
راه پیشگیری از ورم ملتحمه چیست؟
رعایت بهداشت چشم و انجام اقدامات زیر می‌تواند به پیشگیری از ورم ملتحمه کمک کند:
- شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون، به خصوص قبل از لمس چشم‌ها
- اجتناب از لمس چشم‌ها
- استفاده نکردن از لوازم آرایشی و قطره‌های چشمی مشترک
- تعویض منظم لنزهای تماسی و رعایت بهداشت آن‌ها
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زا و عوامل تحریک‌کننده محیطی
- در صورت ابتلا به ورم ملتحمه، رعایت نکات بهداشتی برای جلوگیری از انتقال عفونت به دیگران
چه زمانی برای ورم ملتحمه چشم به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، به پزشک مراجعه نمایید:
- قرمزی شدید چشم
- درد شدید در چشم
- تاری دید
- حساسیت شدید به نور
- ترشحات غلیظ زرد یا سبز از چشم
- عدم بهبود علائم پس از چند روز
نکات مهم برای بیماران مبتلا به ورم ملتحمه چشم
- ورم ملتحمه می‌تواند بسیار مسری باشد؛ بنابراین رعایت بهداشت فردی و جلوگیری از تماس با افراد مبتلا به این بیماری بسیار مهم است.
- از خوددرمانی و مصرف خودسرانه داروها، به خصوص آنتی‌بیوتیک‌ها، خودداری نموده و حتما به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت استفاده از لنزهای تماسی، حتما بهداشت آن‌ها را رعایت نموده و از لنزهای مناسب با چشم خود استفاده کنید.
- در طول دوره بیماری، از آرایش چشم خودداری کنید.
- از مالیدن چشم‌ها خودداری کنید؛ زیرا این کار می‌تواند باعث تشدید التهاب و گسترش عفونت شود.
- در صورت استفاده از قطره‌های چشمی، طبق دستور پزشک و به درستی از آن‌ها استفاده کنید.
ورم ملتحمه چشم در کودکان
ورم ملتحمه در کودکان نیز شایع است و می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آلرژی‌ها و عوامل تحریک‌کننده محیطی ایجاد شود. علائم ورم ملتحمه در کودکان مشابه بزرگسالان است، اما ممکن است در نوزادان و کودکان خردسال به صورت بی‌قراری، گریه و مالش چشم‌ها خود را نشان دهد. در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی در چشم کودک خود، حتما به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
در پایان، به یاد داشته باشید که ورم ملتحمه چشم، اگرچه یک مشکل شایع است، اما می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و در صورت عدم درمان مناسب، عوارضی جدی به دنبال داشته باشد. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک در چشمان خود، به خصوص اگر این علائم بیش از چند روز طول کشیدند و یا با درد و تاری دید همراه بودند، حتما به پزشک متخصص چشم مراجعه نمایید. تشخیص دقیق و درمان به موقع می‌تواند به شما کمک کند تا هرچه سریع‌تر بهبود یافته و از سلامت چشمان خود محافظت نمایید. با آرزوی سلامتی شما عزیزان، بدرود.
