مقدمه
قطره‌های بیحسی چشم، به ویژه تتراکائین، نقش مهمی را در چشم‌پزشکی ایفا می‌کنند. این داروها با ایجاد بیحسی موضعی در چشم، امکان انجام انواع مختلفی از معاینات و جراحی‌های چشمی را بدون درد و ناراحتی برای بیمار فراهم می‌آورند. در این مقاله، به بررسی کامل و جامع قطره بیحسی چشم تتراکائین یا آنستوکائین خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
تتراکائین چیست؟
تتراکائین، دارویی است که با مسدود کردن انتقال سیگنال‌های درد در انتهای اعصاب، به عنوان بی‌حس‌کننده موضعی عمل کرده و به طور گسترده‌ای در چشم پزشکی و درمان مشکلات پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو که در اشکال مختلفی همچون قطره، پماد و ژل موجود است، با کاهش حساسیت اعصاب، درد و خارش ناشی از آفتاب سوختگی، بثورات پوستی و سایر تحریکات خفیف پوست را تسکین می‌دهد. تتراکائین همچنین قبل از جراحی و معاینات چشمی برای بیحسی موضعی چشم به کار می‌رود. مکانیسم اثر این دارو مبتنی بر کاهش نفوذپذیری غشای سلولی به یون سدیم و در نتیجه اختلال در انتقال پیام‌های عصبی است.
تتراکائین را در چه شکل‌هایی می‌توان یافت؟
این دارو به صورت محلول تزریقی با غلظت 1 درصد، پودر قابل تزریق با دوز 20 میلی‌گرم و همچنین به شکل قطره چشمی با غلظت 0.5 درصد، در دسترس است. انتخاب شکل دارویی مناسب، به تشخیص پزشک و نوع بیماری بستگی دارد. هر یک از این اشکال دارویی، روش مصرف و کاربرد خاص خود را دارند.
قطره بیحسی چشم چیست؟
قطره‌‌ی بیحسی چشم، دارویی جادویی هستند که با کاهش حساسیت چشم، به ما این امکان را می‌دهد تا بدون احساس درد، جراحی یا آزمایش‌های چشمی را پشت سر بگذاریم. این قطره‌ه حاوی ترکیبات خاصی است که با تماس با سطح چشم، اعصاب را آرام کرده و به طور موقت حس را در چشم از بین می‌برد. به همین دلیل، قبل از انجام عمل‌هایی مانند عمل لیزیک چشم، پزشکان اغلب از قطره بی حسی چشم تتراکائین یا آنستوکائین استفاده می‌کنند تا بیمار در طول عمل هیچ گونه ناراحتی احساس نکند. علاوه بر جراحی، در برخی آزمایش‌های چشمی هم از این قطره‌ها استفاده می‌شود تا دقت و صحت آزمایش‌ها افزایش یابد.
رایج ترین قطره بیحسی چشم کدام است؟
دو نوع رایج از قطره‌های بیحسی چشمی، تتراکائین و پروپاراکائین نام دارند. تتراکائین، که به آنستوکائین نیز معروف است، معمولاً قبل از عمل‌های جراحی مانند لیزیک، فمتواسمایل، لازک، PRK، TransPRK و فمتولیزیک به کار می‌رود تا بیمار در طول عمل هیچ دردی احساس نکند. پروپاراکائین بیشتر برای انجام آزمایش‌های تشخیصی مثل فلورسین آنژیوگرافی تجویز می‌شود. انتخاب نوع قطره و میزان دوز آن، توسط پزشک متخصص چشم و بر اساس نوع عمل یا آزمایش تعیین می‌شود.
قطره بیحسی چشم چطور اثر می‌کند؟
قطره‌های بیحسی چشم با ایجاد اختلال در انتقال پیام‌های درد به مغز، باعث بیحسی موضعی در چشم می‌شوند. این قطره‌ها با تأثیر بر روی گیرنده‌های عصبی سطح چشم، کانال‌های یونی خاصی را مسدود می‌کنند که مسئول انتقال سیگنال‌های درد هستند. با مسدود شدن این کانال‌ها، پیام‌های درد نمی‌توانند به مغز برسند و در نتیجه، احساس درد از بین می‌رود. علاوه بر این، برخی از این قطره‌ها مانند تتراکائین، با تأثیر بر روی گیرنده‌های عصبی دیگر، حساسیت کلی چشم را به محرک‌های دردناک کاهش می‌دهند.
قطره بی حسی چشم چه مدت تاثیر گذار است؟
به طور معمول، اثر بیحسی قطره‌های بی حسی چشمی حدود نیم دقیقه پس از استفاده شروع شده و تا 20 دقیقه ادامه می‌یابد.
مزایای استفاده از قطره بیحسی چشم چیست؟
قطره‌های بیحسی چشم، علاوه بر اینکه درد و ناراحتی را به شدت کاهش می‌دهند، امکان انجام دقیق‌تر آزمایش‌ها و جراحی‌های چشمی را نیز فراهم می‌کنند. با استفاده از این قطره‌ها، بیماران می‌توانند بدون تجربه درد و عوارض ناشی از بیهوشی عمومی، عمل‌های چشمی را با موفقیت پشت سر بگذارند. کاهش حساسیت چشم، امکان معاینات دقیق‌تر و تشخیص بهتر بیماری‌ها از دیگر فواید قطره های بیحسی مانند تتراکائین هستند.
عوارض و مضرات قطره بیحسی چشم چیست؟
استفاده از قطره‌های بیحسی چشم مانند تتراکائین، اگرچه برای بی‌حس کردن چشم و تسهیل انجام برخی از عمل‌های جراحی ضروری است، اما ممکن است عوارضی مانند سوزش، قرمزی، خارش، خشکی چشم و تغییرات موقت در بینایی ایجاد کند. در برخی موارد، حساسیت به نور، سرگیجه و حتی التهاب چشم نیز گزارش شده است. مصرف خودسرانه و بیش از حد این قطره‌ها می‌تواند احتمال بروز این عوارض را افزایش دهد. در صورت مشاهده هرگونه عارضه جانبی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
چه کسانی نباید از قطره تتراکائین استفاده کنند؟
قطره تتراکائین علی‌رغم فوایدی که دارد، برای همه افراد مناسب نیست. افرادی که به این دارو حساسیت دارند، چشمشان زخمی یا عفونی است و یا قرار است عمل جراحی چشم انجام دهند، نباید از تتراکائین استفاده کنند. همچنین، استفاده از این قطره برای کودکان زیر شش ماه توصیه نمی‌شود لازم به تاکید است که تتراکائین حتما باید تحت نظر پزشک و در شرایط خاص استفاده شود. مصرف خودسرانه آن می‌تواند عوارض جدی برای چشم به همراه داشته باشد.
تفاوت تتراکائین و پروپاراکائین، دو قطره بیحسی چشم در چیست؟
تتراکائین و پروپاراکائین دو داروی بیحسی موضعی هستند که برای بی‌حس کردن چشم قبل از عمل‌های جراحی یا آزمایش‌ها استفاده می‌شوند. هر دو این داروها باعث کاهش حساسیت و درد در چشم می‌شوند اما تفاوت‌هایی نیز دارند. تتراکائین معمولاً اثر طولانی‌تری داشته و برای عمل‌های جراحی بزرگ‌تر استفاده می‌شود. در مقابل، پروپاراکائین اثر سریع‌تری دارد و بیشتر برای آزمایش‌های کوتاه مدت و جراحی‌های کوچک‌تر مناسب است. این دو دارو از نظر ساختار شیمیایی و مدت زمان اثرگذاری با هم متفاوتند. البته، هر دو دارو ممکن است عوارضی مانند سوزش، قرمزی و تاری دید ایجاد کنند، اما شدت و نوع این عوارض در افراد مختلف متفاوت است. انتخاب بین این دو دارو به تشخیص پزشک و نوع عمل یا آزمایشی که قرار است انجام شود بستگی دارد.
شرایط نگهداری صحیح از قطره چشم تتراکائین چیست؟
برای حفظ کیفیت و اثربخشی قطره تتراکائین، آن را در محلی خشک و خنک، دور از نور مستقیم خورشید و در دمای اتاق نگهداری کنید. بسته‌بندی قطره را تا قبل از استفاده دست نخورده نگه داشته و پس از باز کردن، حداکثر تا یک ماه از آن استفاده کنید. تاریخ انقضای درج شده روی بسته را به دقت بررسی نموده و از مصرف قطره پس از گذشت تاریخ انقضا خودداری نمایید. شرایط نامناسب نگهداری می‌تواند باعث کاهش اثربخشی دارو و حتی ایجاد عوارض جانبی شود.
دوز مناسب مصرفی تتراکائین چقدر است؟
میزان مصرف تتراکائین به نوع عمل جراحی، ناحیه مورد نظر برای بیحسی و مدت زمان مورد نیاز برای بیحسی بستگی دارد. این دارو به طور معمول به صورت تزریق نخاعی یا قطره چشمی استفاده می‌شود. برای بیحسی نخاعی، دوز و غلظت تتراکائین با توجه به سطحی که قرار است بی‌حس شود (مثلاً بالا تنه، پایین تنه یا ناحیه زین اسبی) متفاوت است. در چشم پزشکی، معمولاً 2 تا 3 قطره از قطره تتراکائین با فاصله زمانی به صورت مستقیم در چشم چکانده می‌شود تا بیحسی موضعی ایجاد شود. مدت زمان اثر بیحسی با توجه به غلظت و مقدار داروی مصرف شده متفاوت است. به طور کلی، استفاده از دوزهای بالای تتراکائین توصیه نمی‌شود و تنها در موارد بسیار خاص و تحت نظر پزشک تجویز می‌شود.
چند نکته در خصوص استفاده از قطره تتراکائین یا آنستوکائین
- تتراکائین را باید دقیقاً طبق دستور پزشک یا برچسب روی دارو مصرف کنید.
- قبل از استفاده از هر داروی جدید و نیز قطره آنستوکائین چشمی، حتماً بروشور راهنمای داخل بسته را مطالعه نمایید.
- برای استفاده موضعی از تتراکائین، دست‌های خود را شسته و مقدار کمی از آن را به آرامی روی پوست آسیب دیده بمالید.
- از تماس این دارو با چشم و سایر غشاهای مخاطی خودداری کنید.
- در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی مانند قرمزی، خارش یا سوزش، مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
- توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد
- در مورد استفاده از تتراکائین در کودکان و زنان باردار، حتماً با پزشک مشورت کنید.
- قبل از استفاده از این دارو، حتماً با پزشک خود در مورد سابقه حساسیت‌های دارویی و سایر بیماری‌های خود صحبت کنید
سخن پایانی
قطره بی حسی چشم تتراکائین یا آنستوکائین به عنوان یکی از داروهای پرکاربرد در چشم‌پزشکی، نقش مهمی در تسهیل انجام معاینات و جراحی‌های چشمی بدون درد دارد. با این حال، مانند هر داروی دیگری، تتراکائین نیز دارای عوارض جانبی و موارد منع مصرف خاص خود است. بنابراین، استفاده از این دارو باید تحت نظر پزشک و با رعایت دقیق دستورالعمل‌های مصرف صورت گیرد. برای حفظ سلامتی چشمان خود، همواره به توصیه‌های پزشک توجه کرده و از مصرف خودسرانه هرگونه دارویی، از جمله این قطره‌های چشمی، خودداری کنید. با آرزوی سلامتی شما عزیزان، بدرود.