عمل چشم چند نوع است؟ از بین جراحی های حذف عینک کدام عمل چشم بهتر است؟

آیا رویای رهایی از عینک و لنزهای تماسی را در سر دارید؟ با پیشرفت‌های چشمگیر در علم چشم‌پزشکی، جراحی‌های حذف عینک اکنون طیف وسیعی از گزینه‌ها را برای اصلاح بینایی ارائه می‌دهند. اما در میان این همه انتخاب، عمل چشم چند نوع است؟ و از این میان، کدام عمل چشم بهتر است برای شما؟ این مقاله به طور جامع به بررسی انواع روش‌های لیزری و لنزی اصلاح بینایی می‌پردازد تا به شما در یافتن مناسب‌ترین راه حل کمک کند.

عمل چشم چند نوع است؟ (انواع جامع عمل حذف عینک)

جراحی‌های اصلاح بینایی را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: جراحی‌های مبتنی بر لیزر (که شکل قرنیه را تغییر می‌دهند) و جراحی‌های مبتنی بر لنز (که لنزهای مصنوعی را در چشم قرار می‌دهند).

دسته اول: جراحی‌های مبتنی بر لیزر (اصلاح قرنیه)

این دسته از جراحی‌ها با تغییر شکل قرنیه چشم، قدرت انکساری آن را تغییر می‌دهند تا نور به درستی روی شبکیه متمرکز شود. مهمترین انواع عمل لیزری حذف عینک عبارتنداز:

۱. لیزیک (LASIK) و فمتولیزیک (Femto-LASIK)

لیزیک مخفف “Laser-Assisted In Situ Keratomileusis” است و یکی از پرکاربردترین روش‌های اصلاح بینایی است. در لیزیک سنتی، یک تیغه میکروسکوپی (میکروکراتوم) برای ایجاد یک فلپ نازک در سطح قرنیه استفاده می‌شود. در روش فمتولیزیک که پیشرفته‌تر است، به جای تیغه، از لیزر فمتوسکند برای ایجاد این فلپ استفاده می‌شود. پس از ایجاد فلپ و کنار زدن آن، لیزر اگزایمر به بافت زیرین قرنیه اعمال می‌شود تا شکل آن را برای اصلاح نزدیک‌بینی، دوربینیو آستیگماتیسم تغییر دهد. در نهایت، فلپ به جای اولیه خود بازگردانده می‌شود. لیزیک سنتی مدت هاست جای خود را به روش های جدیدتر داده است. مزایا و معایب فمتولیزیک نیز عبارتنداز:

• مزایا: بهبودی بسیار سریع بینایی، درد و ناراحتی پس از عمل بسیار کم، نتایج عالی و قابل پیش‌بینی.
• معایب: نیاز به ضخامت کافی قرنیه، احتمال عوارض مرتبط با فلپ (گرچه نادر)، احتمال بروز خشکی چشم.

۲. لازک (LASEK) و پی‌آر‌کی (PRK)

پی‌آر‌کی (PRK) یا “Photorefractive Keratectomy” یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال موثرترین روش‌های لیزری است. در این روش، به جای ایجاد فلپ، لایه سطحی اپیتلیوم قرنیه (لایه محافظ روی سطح قرنیه) به طور کامل برداشته می‌شود و سپس لیزر اگزایمر مستقیماً به بافت زیرین قرنیه اعمال می‌گردد. لایه اپیتلیوم به تدریج (طی چند روز) خود به خود ترمیم می‌شود. لازک (LASEK) نیز مشابه PRK است، با این تفاوت که در لازک، اپیتلیوم به جای اینکه کاملاً برداشته شود، با استفاده از الکل سست شده، به یک سمت جمع و پس از اعمال لیزر، به جای اولیه خود بازگردانده می‌شود. هرچند تفاوت عملی زیادی بین این دو روش در نتایج نهایی وجود ندارد و PRK رایج‌تر است. مزایا و معایب این دو روش به شرح زیر است:

• مزایا: عدم نیاز به ایجاد فلپ (ایده‌آل برای افرادی با قرنیه نازک یا مشاغل پرخطر)، خطر کمتر عوارض مربوط به فلپ.
• معایب: دوره نقاهت طولانی‌تر و درد بیشتر نسبت به فمتولیزیک، بهبودی کندتر بینایی، نیاز به استفاده طولانی‌تر از قطره‌های چشمی.

۳. ترانس پی‌آر‌کی (TransPRK)

ترانس پی‌آر‌کی (TransPRK) یک نسخه پیشرفته و بدون تماس از PRK است. در این روش، تمام مراحل برداشتن لایه اپیتلیوم و اعمال لیزر اگزایمر به طور خودکار توسط لیزر و بدون هیچگونه تماس فیزیکی ابزار با چشم انجام می‌شود. این روش دقت بالاتر و احتمال خطای انسانی کمتری دارد. مزایا و معایب این روش عبارتنداز:

• مزایا: کاملاً بدون تماس، بهبودی سریع‌تر و درد کمتر نسبت به PRK سنتی، مناسب برای قرنیه‌های نازک.
• معایب: مشابه PRK، دوره نقاهت اولیه طولانی‌تر از فمتولیزیک است.

۴. اسمایل (SMILE) یا فمتو اسمایل (Femto-SMILE)

اسمایل (SMILE) یا “Small Incision Lenticule Extraction” یک تکنیک لیزری جدیدتر و کم‌تهاجمی‌تر است. در این روش، تنها با استفاده از لیزر فمتوسکند، یک دیسک کوچک بافت (لنتیول) در داخل قرنیه ایجاد می‌شود. سپس این لنتیول از طریق یک برش بسیار کوچک (حدود ۲ تا ۴ میلی‌متر) در سطح قرنیه برداشته می‌شود. با برداشتن این بافت، شکل قرنیه تغییر کرده و عیب انکساری اصلاح می‌شود. مزایا و معایب این روش عبارتنداز:

• مزایا: بسیار کم‌تهاجمی، حفظ بیشتر پایداری قرنیه، کاهش قابل توجه خشکی چشم پس از عمل، عدم نیاز به فلپ.
• معایب: در حال حاضر عمدتاً برای اصلاح نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم محدود کاربرد دارد.

دسته دوم: جراحی‌های مبتنی بر لنز (کاشت لنز داخل چشمی)

این روش‌ها برای افرادی مناسب هستند که به دلیل نمره چشم بالا، قرنیه نازک، یا سایر ملاحظات پزشکی، کاندید مناسبی برای جراحی‌های لیزری نیستند. در این دسته، لنزهای مصنوعی به نام لنزهای داخل چشمی فیکیک (Phakic IOLs) در چشم کاشته می‌شوند و با همکاری لنز طبیعی شما، نور را به درستی روی شبکیه متمرکز می‌کنند. لنز طبیعی چشم در این روش دست نخورده باقی می‌ماند. لنزهای فیکیک عمدتاً شامل دو نوع اصلی زیر هستند:

۱. لنز ICL (Implantable Collamer Lens)

ICL که مخفف “Implantable Collamer Lens” است، شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین نوع لنز فیکیک محسوب می‌شود. این لنز مصنوعی، دائمی بوده و در داخل چشم، معمولاً بین عنبیه (بخش رنگی چشم) و لنز طبیعی چشم، کاشته می‌شود.

• مزایا: قابل برگشت‌پذیری، مناسب برای نمرات چشم بسیار بالا، حفظ قرنیه دست نخورده، کیفیت دید بسیار بالا.
• معایب: تهاجمی‌تر از جراحی‌های لیزری، احتمال عوارض نادر.

۲. لنز Artisan (Artisan Lens) / Artiflex

لنزهای Artisan و Artiflex، نوع دیگری از لنزهای داخل چشمی فیکیک هستند. تفاوت اصلی این لنزها با ICL در محل قرارگیری آن است. لنز Artisan با گیره‌های کوچکی به عنبیه متصل می‌شود و در جلوی عنبیه قرار می‌گیرد. این لنز نیز مانند ICL، برای اصلاح نمرات بالای بینایی در افرادی که کاندید جراحی‌های لیزری نیستند، کاربرد دارد.

• مزایا: مشابه ICL.
• معایب: تهاجمی‌تر از جراحی‌های لیزری، نیاز به برش کمی بزرگ‌تر، احتمال عوارض مرتبط با جراحی داخل چشمی.

کدام عمل چشم بهتر است؟ یافتن بهترین گزینه برای شما

پاسخ به این سوال که کدام عمل چشم بهتر است، به طور کامل به شرایط فردی شما بستگی دارد و یک نسخه واحد برای همه وجود ندارد. بهترین گزینه برای شما، پس از معاینات جامع و مشاوره با یک چشم‌پزشک متخصص تعیین می‌شود. عواملی که در این تصمیم‌گیری نقش دارند عبارتند از:

• نمره و نوع عیب انکساری: نمرات بسیار بالا، به خصوص در نزدیک‌بینی یا آستیگماتیسم، ممکن است شما را به سمت ICL یا Artisan سوق دهد.
• ضخامت و شکل قرنیه: قرنیه‌های نازک یا نامنظم، گزینه های لیزری مانند فمتولیزیک را محدود می‌کنند و PRK، TransPRK، SMILE یا لنزهای فیکیک را ارجح می‌سازند.
• سلامت عمومی و چشمی: وجود بیماری‌هایی مانند خشکی چشم شدید، گلوکوم، دیابت یا بیماری‌های خودایمنی می‌تواند بر انتخاب روش تاثیر بگذارد.
• سبک زندگی و شغل: برای ورزشکاران فعال یا افرادی با مشاغل پرخطر، روش‌هایی که فلپ قرنیه ایجاد نمی‌کنند (مانند PRK، TransPRK، SMILE و ICL) ممکن است ارجح باشند.
• انتظارات شما: سرعت بهبودی، میزان ناراحتی پس از عمل و تمایل به روش‌های کم‌تهاجم از فاکتورهای مهم هستند.

مهمترین گام، انجام معاینات دقیق پیش از عمل توسط یک چشم‌پزشک باتجربه است. چشم‌پزشک با بررسی پارامترهای مختلف چشمی شما و در نظر گرفتن سابقه پزشکی‌تان، مناسب‌ترین و ایمن‌ترین روش را به شما پیشنهاد خواهد داد.

پرسش‌های متداول درباره “عمل چشم چند نوع است؟ از بین جراحی های حذف عینک کدام عمل چشم بهتر است؟”

• آیا جراحی‌های حذف عینک دائمی هستند؟در بیشتر موارد، نتایج این جراحی‌ها دائمی هستند. با این حال، نمره چشم می‌تواند با افزایش سن یا در صورت پیشرفت برخی بیماری‌ها تغییر کند. در مواردی نادر، ممکن است نیاز به جراحی ترمیمی (ری‌تاچ) باشد.
• آیا همه افراد می‌توانند عمل حذف عینک انجام دهند؟خیر. افرادی با سن زیر ۱۸ سال، نمره چشم ناپایدار، برخی بیماری‌های چشمی مانند آب مروارید یا گلوکوم پیشرفته، یا برخی بیماری‌های سیستمیک (مانند دیابت کنترل نشده) ممکن است کاندید مناسبی نباشند.
• درد پس از عمل چقدر است؟در روش‌هایی مانند فمتولیزیک و SMILE، درد پس از عمل معمولاً بسیار کم و قابل تحمل است. اما در PRK و TransPRK، ممکن است برای چند روز احساس درد، سوزش و اشک‌ریزش بیشتری وجود داشته باشد که با دارو کنترل می‌شود.
• چقدر طول می‌کشد تا بهبودی کامل حاصل شود؟در فمتولیزیک و SMILE، بینایی به سرعت (ظرف چند روز) بهبود می‌یابد. اما در PRK و TransPRK، بهبودی دید واضح‌تر ممکن است چند هفته طول بکشد. در مورد ICL و Artisan، بهبودی دید نیز نسبتاً سریع است.
• عوارض احتمالی این جراحی‌ها چیست؟عوارض جدی نادر هستند، اما می‌توانند شامل خشکی چشم، هاله‌بینی، خیرگی، عفونت، یا نیاز به جراحی مجدد باشند. پزشک شما تمام خطرات احتمالی را توضیح خواهد داد.

سخن پایانی

آگاهی از اینکه “عمل چشم چند نوع است؟ از بین جراحی های حذف عینک کدام عمل چشم بهتر است؟“، شما را در مسیر انتخاب بهترین راه حل توانمند می‌سازد. به یاد داشته باشید اینکه کدام عمل چشم بهتر است، پاسخی منحصر به فرد برای هر فرد دارد. کلید موفقیت، مشاوره با یک چشم‌پزشک مجرب و انتخاب روشی است که به بهترین نحو با نیازها و شرایط خاص شما مطابقت داشته باشد. با تصمیم‌گیری آگاهانه و رعایت توصیه‌های پزشک، می‌توانید از تجربه‌ی دیدی واضح و رهایی از عینک برای سالیان متمادی لذت ببرید. با آرزوی سلامتی شما عزیزان، بدرود.