مقدمه
دوربینی یکی از بیماری‌های رایج چشم است که در افراد با هر سنی، از کودکان تا بزرگسالان، دیده می‌شود. اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان با مشکل عدم وضوح دید دور مواجه هستید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا اطلاعات کاملی در مورد علت، علائم، تشخیص و درمان دوربینی به دست آورید.
دوربینی چشم چیست؟
دوربینی چشم یا هایپروپیا (Hyperopia)، مشکلی شایع در بینایی است که باعث عدم وضوح دید اشیاء نزدیک می‌شود. افراد مبتلا به دوربینی، اجسام دور را واضح اما اجسام نزدیک را تار می‌بینند. این مشکل در هنگام مطالعه، نوشتن یا انجام کارهای دقیق با اشیاء نزدیک، بیشتر خود را نشان می‌دهد. در چشم افراد دوربین، به دلیل انحنای نامناسب قرنیه یا طول نامتناسب کره چشم، نور به درستی بر روی شبکیه متمرکز نمی‌شود و تصاویر نزدیک تار می‌شوند. این اختلال هم در کودکان و هم در بزرگسالان دیده می‌شود. در کودکان، گاهی دور بینی خفیف تا متوسط به دلیل قدرت بالای عضلات چشم، مشکلی در بینایی ایجاد نمی‌کند و چشم با تطبیق خود، این مشکل را تا حدی جبران می‌کند.
علت دوربینی چشم چیست؟
در چشم سالم، انحنای قرنیه و عدسی به تمرکز نور و ایجاد تصویری واضح بر روی شبکیه کمک می‌کنند. اما در افراد دوربین، به دلیل اختلال در قرنیه یا عدسی، نور به درستی خمیده نمی‌شود و تصویر بجای تشکیل شدن روی شبکیه، پشت آن ایجاد می‌شود. این امر باعث تار دیدن اشیاء نزدیک می‌شود.
دو عامل اصلی در ایجاد دوربینی نقش دارند:
- کوچک بودن کره چشم: اگر کره چشم از حد طبیعی کوچک‌تر باشد، طول محوری آن کوتاه‌تر شده و نور به درستی بر روی شبکیه متمرکز نمی‌شود.
- کم بودن انحنای قرنیه: در صورت کم بودن انحنای قرنیه، قدرت انکساری آن کاهش یافته و نور به اندازه کافی خمیده نمی‌شود.
نشانه ها و علائم دوربینی چشم
از جمله علائم شایع دوربینی چشم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تاری دید اشیاء نزدیک
- پلک زدن زیاد برای وضوح دید
- خستگی چشم
- درد چشم
- سردرد پس از انجام کارهای نزدیک
عوارض دوربینی چشم
عدم درمان دور بینی می‌تواند عواقبی به دنبال داشته باشد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
1. چشم‌ضربدری
در کودکان، گاهی دوربینی باعث انحراف چشم‌ها به سمت داخل (استرابیسم) می‌شود. این مشکل با استفاده از عینک‌های مخصوص قابل درمان است.
2. کاهش کیفیت زندگی
چنانچه دوربینی اصلاح نشود، محدودیت میدان دید و مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره را به همراه خواهد داشت.
3. خستگی چشم
برای وضوح دید در افراد دوربین، عضلات چشم دائماً تحت فشار هستند. این امر منجر به خستگی چشم و سردرد می‌شود. علاوه بر موارد ذکر شده، عدم درمان دور بینی می‌تواند در درازمدت منجر به آسیب به شبکیه و عصب بینایی نیز شود. بنابراین تشخیص و درمان به موقع این عارضه توسط چشم‌پزشک، بسیار حائز اهمیت بوده و از ایجاد عوارض بعدی و حفظ سلامت چشم جلوگیری می‌کند.
راه تشخیص دوربینی چشم
معاینات منظم چشم پزشکی برای تشخیص به موقع عیوب انکساری، از جمله دوربینی، ضروری است. اگر علائم دوربینی را تجربه می‌کنید، به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا با انجام معاینات دقیق، مشکل شما را تشخیص دهد.
تشخیص دوربینی توسط چشم‌پزشک با استفاده از روش‌های زیر انجام می‌شود:
- معاینه با عدسی: چشم‌پزشک با استفاده از عدسی‌های مختلف، قدرت بینایی شما را در فواصل دور و نزدیک بررسی می‌کند.
- قطره‌های چشمی: برای گشاد شدن مردمک و بررسی دقیق‌تر شبکیه، از قطره‌های چشمی استفاده می‌شود. ممکن است پس از استفاده از این قطره‌ها تا چند ساعت به نور حساسیت داشته باشید که این مشکل بعد از حدود ۱۲۰ دقیقه برطرف می‌شود.
- فوروپتر: این ابزار به تشخیص عیب انکساری و اندازه‌گیری شدت مشکل کمک می‌کند.
- رتینوسکوپ: از این روش که بیشتر برای کودکان استفاده می‌شود، برای بررسی نحوه انعکاس نور از شبکیه و تشخیص دوربینی و نزدیک‌بینی استفاده می‌شود.
درمان دوربینی چشم چیست؟
دوربینی چشم با روش‌های مختلفی قابل درمان است. روش های درمان دوربینی عبارتند از:
1. روش های درمان موقت دور بینی که شامل استفاده از عینک و لنزهای تماسی هستند
- عینک: عینک رایج‌ترین روش درمان دور بینی خفیف تا متوسط است. عینک با انحنای خاص عدسی‌ها، تمرکز نور را روی شبکیه اصلاح کرده و دید را به حالت طبیعی برمی‌گرداند. تنوع فریم‌ها و عدسی‌ها، انتخاب عینک را متناسب با سلیقه و نیاز شما امکان‌پذیر می‌کند.
- لنزهای تماسی: این لنزها روی قرنیه قرار گرفته و انحنای آن را اصلاح می‌کنند. استفاده از لنز نیازمند مراقبت‌های خاص است و ممکن است برای برخی افراد دشوار باشد.
2. روش های درمان دائمی دور بینی که شامل انواع جراحی حذف دائمی عینک هستند
در دوربینی خفیف تا متوسط و در شرایطی که استفاده از عینک یا لنز برای فرد مشکل باشد، می‌توان از انواع عمل جراحی لیزیک استفاده کرد. در عمل لیزیک چشم، شکل قرنیه با استفاده از لیزر تغییر داده می‌شود تا تمرکز نور روی شبکیه به درستی انجام شود.
روش‌های برداشتن دائمی عینک که بیشتر با نام عمومی لیزیک شناخته شده هستند، عبارتنداز:
- لیزیک
- فمتولیزیک
- فمتواسمایل
- لازک
- پی آرکی
- ترانس پی آرکی
- سوپراکور به همراه فمتولیزیک
انتخاب بهترین روش حذف عینک دائمی تنها پس از معاینه، گرفتن عکس از چشم و بررسی همه جوانب توسط یک جراح چشم باتجربه امکان پذیر است. در برخی موارد هیچ یک ز از جراحی های لیزری حذف عینک برای بیمار مناسب نبوده و لازم است از روش های غیر لیزری مانند عمل جراحی کاشت لنز داخل چشمی ICL بهره بگیریم. گاهی نیز هیچ یک از روش های حذف عینک برای بیمار مناسب نیست. در این شرایط داشتن یک جراح باوجدان که با صداقت شما را آگاه کند، بسیار حائزاهمیت است.
آیا راهی برای پیشگیری از دوربینی چشم وجود دارد؟
خیر. دوربینی چشم قابل پیشگیری نیست، اما با اقدامات ساده‌ای می‌توان سلامت چشم را حفظ کرده و از ایجاد عوارض این مشکل جلوگیری کرد. برخی از مهمترین این اقدامات عبارتند از:
1. معاینات منظم چشم پزشکی
بررسی دوره‌ای بینایی برای تشخیص زودهنگام دور بینی و سایر مشکلات چشمی ضروری است.
2. کنترل بیماری‌های زمینه‌ای
دیابت و فشار خون بالا می‌توانند بر بینایی تاثیر بگذارند. کنترل این بیماری‌ها از آسیب به چشم جلوگیری می‌کند.
3. محافظت از چشم در برابر نور خورشید
استفاده از عینک آفتابی مناسب در محیط‌های باز، در برابر اشعه مضر UV خورشید از چشم محافظت می‌کند.
4. استفاده از عینک محافظ
در هنگام انجام فعالیت‌های پرخطر برای چشم، از عینک محافظ استفاده کنید.
5. رعایت رژیم غذایی سالم
مصرف مواد مغذی مانند سبزیجات برگ‌دار، میوه‌ها و ماهی برای سلامت چشم بسیار مهم است.
6. ترک سیگار
سیگار کشیدن می‌تواند به بینایی آسیب برساند.
7. استفاده از لنزهای مناسب
در صورت استفاده از لنزهای تماسی، از لنزهای مناسب و با رعایت کامل اصول بهداشتی استفاده کنید.
8. فعالیت در محیط دارای نور مناسب
هنگام مطالعه، کار با کامپیوتر یا انجام فعالیت‌های دقیق، محیط باید نور مناسبی داشته باشد تا چشمتان آسیب نبیند.
9. انجام تمرینات جهت جلوگیری از خستگی چشم
در هنگام فعالیت‌هایی مانند کار طولانی با کامپیوتر، برای کاهش خستگی چشم هر ۲۰ دقیقه به مدت ۲۰ ثانیه به یک جسم دور نگاه کنید.
پرسش های متداول
1. علت دوربینی در سنین بالا چیست؟
با گذر زمان و افزایش سن، توانایی چشم‌ها برای تمرکز روی اشیاء نزدیک به تدریج کاهش پیدا می کند. دلیل این امر، سفت شدن و از دست رفتن انعطاف‌پذیری عدسی چشم است. این فرآیند طبیعی، منجر به تاری دید در هنگام مطالعه، کار با کامپیوتر یا انجام فعالیت‌های دقیق می گردد.
2. آیا دوربینی چشم با افزایش سن بدتر می شود؟
بله، احتمال ابتلا به دوربینی و شدیدتر شدن آن با افزایش سن وجود دارد. بیشتر از 50 درصد از افراد بالای 65 سال دچار دوربینی سطوح خفیف تا شدید هستند. در سنین پایین، عدسی چشم انعطاف‌پذیری بالایی دارد و می‌تواند عیب انکساری را تا حدی جبران کند. به همین دلیل، معمولاً افراد جوان از تاری دید ناشی از دوربینی رنج نمی‌برند. اما با افزایش سن، انعطاف‌پذیری عدسی به تدریج کاهش یافته و توانایی تمرکز چشم روی اشیاء نزدیک کم می‌شود.
3. آیا این امکان وجود دارد که به صورت ناگهانی دچار دوربینی شوم؟
شروع ناگهانی دوربینی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که پیرچشمی، یکی از شایع ترین دلایل آن است. پیرچشمی، بخشی طبیعی از فرآیند پیری بوده و در افراد بالای 40 سال رخ می‌دهد. علاوه بر پیرچشمی، سابقه خانوادگی و برخی بیماری‌ها مانند دیابت نیز می‌توانند خطر ابتلا به دور بینی ناگهانی را افزایش دهند.
سخن پایانی
همان طور که اشاره کردیم، دوربینی چشم، مشکلی شایع در انکسار نور است که در آن به دلیل کوچک بودن کره چشم یا کم بودن انحنای قرنیه، تصویر به جای شبکیه، پشت آن تشکیل می‌شود. به عبارت ساده تر افراد دوربین همان طور که از نامش پیداست، اجسام دور را واضح و اجسام نزدیک را تار می بینند.
روش‌های مختلف درمان دوربینی عبارتند از استفاده از عینک یا لنز تماسی و جراحی های اصلاح عیوب انکساری چشم. امیدواریم با مطالعه این مقاله اطلاعات شما در خصوص دوربینی تکمیل شده باشد. اما در صورت وجود هر گونه ابهام می توانید از طریق ثبت پرسش خود در بخش دیدگاه ها در انتهای مطلب، پاسخ جناب دکتر علی نیلی را دریافت کنید.